Κορυφαία μορφή του ελληνικού διαφωτισμού υπήρξε ο Αδαμάντιος Κοραής που είχε προβλέψει την αναγέννηση του γένους.
Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η πατριωτική δράση του λόγιου Ρήγα Φεραίου κυρίως στο εξωτερικό. Αν και θανατώθηκε στις φυλακές του Βελιγραδίου από τους Τούρκους, πρόφτασε να ρίξει τον σπόρο του Επαναστατικού πνεύματος με το δίστιχο, «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή».
Στις 23 Μαρτίου, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και άλλοι οπλαρχηγοί, με 2.000 Μανιάτες και άλλους Πελοποννήσιους μπαίνουν στην Καλαμάτα και αναγκάζουν τους Τούρκους να παραδοθούν.
Στις 25 Μαρτίου 1821, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και οι άντρες του ξεκινούν για το κέντρο της Πελοποννήσου, την Τριπολιτσά. Στο δρόμο τους ξεσηκώνουν τα πλήθη των χωρικών. Οι καμπάνες των χωριών χτυπούν χαρμόσυνα! Ο Κολοκοτρώνης είναι συγκινημένος από τις αυθόρμητες λαϊκές εκδηλώσεις. Το έθνος έχει αφυπνιστεί και ο γέρος του Μοριά με την θριαμβευτική του πορεία επιβάλλεται, ως ο καθοδηγητής των επαναστατών.
Την ίδια ημέρα στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε και ευλόγησε ένα λάβαρο σαν συμβολική σημαία για την Επανάσταση. Στο λάβαρο που παρίστανε την Κοίμηση της Θεοτόκου αναγραφόταν το σύνθημα, «Ελευθερία ή θάνατος».
Στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821, η περιφανή νίκη του Κολοκοτρώνη οδήγησε τους επαναστατημένους στην άλωση της Τριπολιτσάς.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της εκπόρθησης της Τρίπολης είναι ότι από τα λάφυρα για πρώτη φορά, οι Έλληνες απέκτησαν πολεμικό υλικό, καθώς μέχρι τότε μάχονταν μόνο με δρεπάνια, σουγιάδες και σουβλιά.
Ο Ελληνικός στόλος, υπό την αρχηγία του Ανδρέα Μιαούλη, διαλύει τους Τούρκους στις ναυμαχίες του Αργολικού.
Σπάνια γυναικεία μορφή του αγώνα και της Παγκόσμιας Ιστορίας ήταν η Μπουμπουλίνα.
Η γενναιόψυχη Ελληνίδα έδωσε τη μεγάλη της περιουσία για να εξοπλίσει ένα μικρό στόλο και πρωτοστάτησε στην πολιορκία του Ναυπλίου από τη θάλασσα. Ήταν τέτοιος ο ηρωισμός της που ακόμα κι όταν οι άνδρες του στόλου της προς στιγμήν υποχώρησαν, εκείνη έμεινε στις επάλξεις και τους προέτρεπε να ξαναμπούν με περισσότερο θάρρος στο πεδίο της μάχης.
Οι πασάδες Κιοσέ Μεχμέτ και ο Ομέρ Βρυώνης ανέλαβαν να καταπνίξουν την επανάσταση.
Πέτυχαν κάποιες στρατιωτικές νίκες, αλλά δεν μπόρεσαν να λυγίσουν την ηρωική ελληνική ψυχή. Ο Αθανάσιος Διάκος, όταν συνελήφθη από τον Ομέρ Βρυώνη, αρνήθηκε να προδώσει την Πατρίδα και προτίμησε να θυσιαστεί. Η υπερηφάνειά του, εξόργισε τόσο τον Βρυώνη που διέταξε τον σουβλίσουν και να τον ψήσουν. Ο ήρωας με το βλέμμα του ατένισε την ανοιξιάτικη φύση και φώναξε, «για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει, τώρα που ανθίζουν τα κλαριά και βγάζει η γη χορτάρι».
Το 1822, οι Τούρκοι επιδίωξαν να δώσουν το τελικό χτύπημα στην Επανάσταση.
Γι’ αυτό το σκοπό έστειλαν τον στρατάρχη, πασά Δράμαλη μαζί με 30.000 πεζούς και ιππείς. Όμως, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Δημήτριος Υψηλάντης, παγίδεψαν τους εχθρούς στα Δερβενάκια, διέλυσαν τον τουρκικό στρατό και έσωσαν την Επανάσταση.
Εκτός από τις επιτυχίες, όμως, υπήρξαν και αποτυχίες και μεγάλες καταστροφές, από το 1822 έως το 1826. Αλλά, ακόμα και στην τραγωδία του το ελληνικό πνεύμα υπερβαίνει τα ανθρώπινα.
Μοναδική η περίπτωση της πολιορκίας του Μεσολογγίου που κράτησε έναν ολόκληρο χρόνο.
Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, αναγκάστηκαν να τρώνε ακόμα και κατοικίδια ζώα για να μην παραδοθούν στους Τούρκους, δοκιμάζοντας τρομερή εξαθλίωση και στην ηρωική τους έξοδο από το Μεσολόγγι , στις 10 Απριλίου του 1826, όπου σκοτώθηκαν χιλιάδες, επέλεξαν με υπερηφάνεια το θάνατο, αντί της υποταγής, κερδίζοντας δόξα παντοτινή.
Στις σελίδες της Παγκόσμιας ιστορίας, πολύ σπάνια συναντάει κανείς παραδείγματα παρόμοιας υπεράνθρωπης ψυχικής αντοχής. Η θυσία των Ελλήνων είχε προκαλέσει τη συγκίνηση και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, σε βαθμό που οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία, αναγκάστηκαν να επέμβουν για να σταματήσει το αιματοκύλισμα και να εγγυηθούν την Ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.
Το 1827, οι τρεις χώρες επέβαλαν τους δικούς του όρους στους Οθωμανούς, ύστερα από την Ναυμαχία του Ναβαρίνου, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, κατά την οποία ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπέστη πανωλεθρία από την ναυτική συμμαχική δύναμη. Την ίδια χρονιά, ο Ιωάννης Καποδίστριας εκλέχτηκε κυβερνήτης της Ελλάδας και το 1830, το Πρωτόκολλο του Λονδίνου κήρυξε την Ελλάδα Ανεξάρτητο Κράτος.
Το 1832, το Πρωτόκολλο μετατράπηκε σε συνθήκη και η Ελληνική Ανεξαρτησία ήταν πλέον πραγματικότητα.
Πηγή: https://www.youtube.com/watch?v=QDExS9oqtGI
Επιμέλεια: Νάνσυ Αβραμοπούλου