Αμμόβουνο: Το χωριό του Β. Έβρου με τη μεγάλη ιστορία [Συνέντευξη]

Άννυ Μιρζαχανιάν 18 Ιουνίου 2020 ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Σχετικά Άρθρα

Ελάτε να «ταξιδέψουμε» σήμερα μέχρι το Αμμόβουνο και να γνωρίσουμε την ιστορία ενός εκ των παλαιότερων χωριών του Βορείου Έβρου. Ο Παναγιώτης Τσιβδαρτζής, ένας από τους νεότερους σε ηλικία κατοίκους του Αμμόβουνου και γραμματέας του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού, μας συστήνει το χωριό των Γκαγκαούζων με τη μακρά ιστορία του και την φυσική ομορφιά του.

Ποια είναι η ιστορία του; Γιατί οι νέοι του χωριού παρόλες τις δυσκολίες που έχει η ζωή στο χωριό, επιλέγουν να μένουν εκεί; Από πού πήραν την ονομασία «Γκαγκαούζοι» οι κάτοικοι του χωριού; Όλες οι απαντήσεις στη συνέντευξη που ακολουθεί!

Από πότε αρχίζει η ιστορία του χωριού «Αμμόβουνο;»

«Η ιστορία του χωριού «Αμμόβουνο», σύμφωνα με γραπτές πηγές, αρχίζει από το 1230 μ.Χ., χρονιά κατά την οποία γεννιέται ο Σεΐχης Μπεντρεντίν. Ο πατέρας του Οθωμανός και η μητέρα του ντόπια, κόρη του φρουράρχου του κάστρου του Αμμόβουνου. Η βασική ιδεολογία του Σεΐχη Μπεντρεντίν ήταν η ειρηνική συνύπαρξη των χριστιανών και των μουσουλμάνων. Πράγμα που δεν κατάφερε να ολοκληρώσει ποτέ, καθώς συνελήφθη και αποκεφαλίστηκε στις Σέρρες. Στις όχθες του ποταμού Άρδα, που απέχουν περίπου 50 μέτρα από το χωριό, έχουν βρεθεί δεκάδες ταφόπλακες με την παλαιά τουρκική γραφή που γράφουν χρονολογίες 1200–1250, πιθανόν να πρόκειται για οθωμανικό νεκροταφείο που πλέον ξεθάβει το νερό.»

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το βυζαντινό κάστρο που υπήρχε στο χωριό. Τι μαρτυρά την ύπαρξη του κάστρου και που ήταν η θέση του;

«Η τοποθεσία του Βυζαντινού κάστρου είναι στον λόφο «χισάρ τεπέ» στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένο το χωριό. Σύμφωνα με γραπτές αναφορές, το κάστρο του Αμμόβουνου ή «Σιμαβίνα-Σαμόνα», όπως ονομαζόταν παλιά το χωριό, ήταν ένα κάστρο το οποίο χτίστηκε την ίδια εποχή με το κάστρο του Διδυμότειχου. Στον περίβολο του κάστρου υπήρχε εκκλησία, η οποία αργότερα με την κατάληψη του κάστρου από τους Οθωμανούς μετατράπηκε σε τζαμί, το οποίο υπήρχε έως και τη δεκαετία του 1950».

«Το τζαμί το θυμούνται οι παλαιότεροι, καθώς μαρτυρούν πως σε εκείνη την περιοχή υπήρχαν διασκορπισμένες μεγάλες λαξευμένες πέτρες (πιθανά ερείπια του κάστρου). Πλέον δεν υπάρχουν ερείπια, το μόνο που μαρτυρά την ύπαρξή του είναι οι κεραμικοί σωλήνες σε μία απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων, οι οποίοι μετέφεραν νερό από κάποια πηγή του βουνού στον οικισμό. Ενδεικτική είναι η αδιαφορία όλων των αρχαιολόγων, αν σκεφτεί κανείς το γεγονός πως αυτοί οι σωλήνες είναι στην άκρη του αγροτικού δρόμου και τους έχουν σπάσει μηχανήματα που επισκευάζουν τον δρόμο (οδοστρωτήρες – μπουλντόζες κλπ.) Πλέον είναι ορατοί μόνο από γνώστες του αντικειμένου, καθώς έχουν σπάσει σε πολλά τμήματά τους και έχουν θαφτεί σε άλλα.

Έχει το χωριό σας σχολείο και εκκλησία;

«Στο χωριό υπάρχει εκκλησία (Εκκλησία της Αγίας Τριάδας) που γιορτάζει την ημέρα του Αγίου Πνεύματος. Είναι κτισμένη την δεκαετία του 1960 εθελοντικά από τους χωρικούς στην θέση της παλαιάς εκκλησίας. Στο χωριό λειτουργούσε νηπιαγωγείο και διθέσιο δημοτικό σχολείο έως το 1992, έτος το οποίο μετά από απόφαση του Συλλόγου γονέων και κηδεμόνων έκλεισε και οι τελευταίοι τότε 6 μαθητές συνέχισαν την φοίτησή τους στο δημοτικό σχολείο Φυλακίου, όπως και η δική μου γενιά (περίπου 12 παιδιά.) Στο δημοτικό σχολείο Αμμόβουνου, τη δεκαετία 1950-1960 φοιτούσαν περίπου 60 μαθητές. Γεγονός λυπηρό, εάν σκεφτεί κανείς πως πλέον στο χωριό υπάρχουν 3 παιδιά δημοτικού και νηπιαγωγείου που διαμένουν μόνιμα».

Γιατί οι κάτοικοι του χωριού αποκαλούνται «Γκαγκαούζοι», από πού έχει προκύψει αυτή η ονομασία;

«Το χωριό είναι εκατό τοις εκατό προσφυγικό. Εγκαταστάθηκαν εδώ πρόσφυγες από χωριά της Αδριανούπολης τη δεκαετία του 1920, όλοι είναι Γκαγκαούζοι. Οι Γκαγκαούζοι είναι τουρκόφωνοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Η καταγωγή τους είναι κάτι το οποίο δεν έχει απαντηθεί ακόμη με σαφήνεια, διότι δεν υπάρχουν πολλές γραπτές πηγές. Γενετικά έχουν πολλά κοινά με τους κατοίκους στα παράλια της Μαύρης θάλασσας, σημερινές χώρες Βουλγαρία – Ρουμανία – Ουκρανία – Μολδαβία, καθώς εκεί πιθανολογείται ότι ήταν η αρχική κοιτίδα τους. Ίσως πρόκειται για κάποιο Θρακικό φύλο, το οποίο υπέστη πολλούς διωγμούς και σκορπίστηκε στην ευρύτερη περιοχή. Υπάρχει και η αυτόνομη επαρχία της Γκαγκαουζίας στη σημερινή Μολδαβία (ανεξάρτητη «De facto» περιοχή.) Ο σύλλογος γυναικών Αμμόβουνου έχει φιλοξενήσει στο παρελθόν χορευτικά συγκροτήματα από εκεί και οι εντυπώσεις ήταν τρομακτικές για το πόσο ίδιοι είμαστε».

Πότε άρχισε η συρρίκνωση του πληθυσμού και πόσους κατοίκους μετράει το χωριό σήμερα;

«Κατά την δεκαετία του 1960 το χωριό αριθμούσε περίπου 600 κατοίκους. Η συρρίκνωση του πληθυσμού ξεκίνησε από την δεκαετία του 1980. Το χωριό σήμερα μετρά λίγο λιγότερους από 100 μόνιμους κατοίκους».

Τι καλλιεργούν οι αγρότες του Αμμόβουνου;

«Οι αγρότες του χωριού καλλιεργούν δημητριακά (σιτάρι, καλαμπόκι), βαμβάκια, τεύτλα, ηλίανθο, όσπρια και πλέον πολλοί λίγοι σπαράγγια, αν και ήταν από τους πρώτους συνεταιρισμούς για την εξαγωγή των σπαραγγιών στο εξωτερικό».

Για ποιους λόγους ένας νέος άνθρωπος αποφασίζει να μείνει σε ένα χωριό από τη στιγμή που θα μπορούσε να κυνηγήσει περισσότερες ευκαιρίες σε κάποια μεγαλούπολη ή ακόμα και σε άλλη χώρα;

«Στο χωριό μας, όπως και σχεδόν σε όλα τα χωριά του Βορείου Έβρου κάποιοι αποφασίσαμε να μην φύγουμε από το χωριό ή έστω να μείνουμε εδώ κοντά στην περιοχή ώστε να μπορούμε να το επισκεπτόμαστε συχνά. Ο λόγος είναι ότι δεν θέλουμε να αφήσουμε το χωριό να ερημώσει και μαζί με αυτό να αφήσουμε και τους γονείς μας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας μόνους. Όσο μπορούμε θα είμαστε εδώ»

Υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι νεαρής ηλικίας στο Αμμόβουνο σήμερα;

«Πλέον στο χωριό υπάρχουν περίπου 15 άτομα, κάτω των 30 ετών. Είναι δύσκολο να μείνεις κάπου, εάν δεν έχεις εργασία. Όσοι μένουν στο χωριό, ασχολούνται με την γεωργία ή είναι δημόσιοι υπάλληλοι».

Πότε ιδρύθηκε ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού στον οποίο είσαι γραμματέας και πώς βοηθάει τον τόπο σας;

«Ο πολιτιστικός σύλλογος ιδρύθηκε το έτος 2018. Ήρθε να καλύψει την αδιαφορία της πολιτείας για το χωριό μας. Οι δράσεις μας είναι εθελοντικές με σκοπό την καλύτερη ποιότητα ζωής των κατοίκων. Έχουμε αναδιαμορφώσει πάρκα, προαύλιο σχολείου, κοινόχρηστους χώρους, οι οποίοι ήταν σε τραγική κατάσταση. Πλέον, κατά κοινή ομολογία, πρόκειται για ένα από τα πιο περιποιημένα χωριά με καθαρά εθελοντική εργασία. Σε όλα αυτά φροντίζουμε και την εκκλησία του χωριού. Οι υπόλοιπες δράσεις του συλλόγου που αριθμεί 102 εγγεγραμμένα μέλη με ετήσια συνδρομή περιορίζονται στο ετήσιο αντάμωμα Αμμοβουνιωτών που πραγματοποιείται τα τελευταία 3 χρόνια, καθώς πρόκειται για μία επιθυμία των Αμμοβουνιωτών του εξωτερικού.

Στην σελίδα μας στο Facebook, μπορείτε να βρείτε διάφορες πληροφορίες για όλες τις δράσεις μας, καθώς και να μας ρωτήσετε ό,τι θέλετε».

Πως είναι το καλοκαίρι στο χωριό σας;

«Το καλοκαίρι στο χωριό για εμάς είναι πολύ όμορφα, όπως και στα περισσότερα χωριά του Έβρου. Έρχονται κάθε καλοκαίρι όλοι οι ντόπιοι που ζουν στο εξωτερικό και έτσι ζωντανεύει το χωριό. Ευκαιρία για συναντήσεις, είτε στον σύλλογο είτε στην πλατεία του χωριού είτε στο καφενείο της κυρίας Τασούλας με τους απίστευτους και ξακουστούς μεζέδες (τηγανιτό κοτόπουλο) και ουζάκι. Βόλτες στον ποταμό Άρδα και μπάνιο για τους γνώστες του ποταμού».

Τι θα έλεγες σε κάποιον που θα ήθελε να επισκεφθεί το Αμμόβουνο;

«Εάν σε γεμίζει η φύση και σου είναι αρκετό, θα περάσεις όμορφα, με πρωινούς περιπάτους στις όχθες του ποταμού και στα ανθισμένα ηλιοτρόπια».

Παναγιώτη Τσιβδαρτζή το Nancy’s blog, αλλά και εγώ προσωπικά σε ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη που μας παραχώρησες και ευχόμαστε μια μέρα η ελληνική πολιτεία να ενδιαφερθεί πραγματικά για τα πανέμορφα, αλλά ξεχασμένα χωριά όλης της Ελλάδας!

Συνέντευξη, Σύνταξη & Επιμέλεια: Άννυ Μιρζαχανιάν